Cách làm bánh chưng đen của dân tộc Tày

Bánh chưng đen là một loại bánh chưng có màu đen, được làm từ gạo cum, đậu xanh, thịt lợn và lá dong. Bánh chưng đen là một món ăn đặc trưng của dân tộc Tày, được dùng trong các dịp lễ hội, đặc biệt là Tết cổ truyền.

Bánh chưng đen không chỉ có hương vị đậc sắc, mà còn mang nhiều ý nghĩa về văn hóa, lịch sử và tín ngưỡng của dân tộc Tày. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá về bánh chưng đen, cách làm bánh chưng đen cũng như hương vị của món ăn độc đáo này.

Bánh chưng đen là gì?

Bánh chưng đen là một loại bánh chưng có màu đen, được làm từ gạo cum, đậu xanh, thịt lợn và lá dong. Bánh chưng đen có thể gói thành dạng hình vuông hoặc tròn. Bánh chưng đen được gói bằng lá dong, tương tự như các loại bánh trưng thông thường. Thời gian nấu loại bánh này trong khoảng 10-12 tiếng, cho đến khi bánh chín và có màu đen đều. Bánh chưng đen có thể bảo quản được trong khoảng 1-2 tuần, nếu để trong ngăn mát tủ lạnh.

Nguồn gốc và ý nghĩa bánh chưng đen

Bánh chưng đen là một món ăn đặc trưng của dân tộc Tày, được làm từ gạo cum, đậu xanh, thịt lợn và lá dong. Bánh chưng đen có màu đen do sử dụng cây muối hoặc cây núc nác để tạo màu cho gạo. Loại bánh này thường được dùng trong các dịp lễ hội, đặc biệt là Tết cổ truyền của dân tộc Tày. Đây là loại bánh thể hiện sự thành kính của người dân tộc Tày đối với tổ tiên, và sự gắn bó với thiên nhiên và đất nước.

Sở hữu nét đẹp truyền thống riêng, bánh chưng đen là niềm tự hào của người phụ nữ dân tộc Tày. Từ bao đời nay, làm bánh chưng đen luôn là kỹ năng quan trọng trong văn hóa ẩm thực và đời sống vật chất, tinh thần của người Tày. Bàn tay khéo léo của người phụ nữ biến nguyên liệu giản dị thành món ăn đậm đà bản sắc dân tộc.

Ở người Tày, biết làm bánh chưng đen là điều kiện quan trọng để trở thành một người vợ, người mẹ đảm đang, chu toàn trách nhiệm gia đình. Đó không chỉ là kỹ năng mà còn là phẩm chất cần có ở người phụ nữ Tày. Bánh chưng đen là một món quà tặng cho người thân, bạn bè và hàng xóm vào dịp Tết, để thể hiện sự quan tâm và tình cảm của mình. Đây cũng là một món ăn để cúng lễ tổ tiên, để cầu mong sự an lành và phúc lộc cho gia đình.

Nguyên liệu làm bánh chưng đen

Với cách làm bánh chưng đen, bạn cần chuẩn bị những nguyên liệu sau:

• Gạo cum: là loại gạo được cắt từ bông lúa về, phơi khô và chỉ được tuốt và xay thành gạo khi cần làm bánh. Gạo cum có hạt to, dẻo và ngọt, thường được dùng để làm các món ăn ngọt như chè, xôi, bánh. Gạo cum là nguyên liệu chính để làm bánh chưng đen, vì nó có khả năng giữ hình dạng và hương vị của bánh. Bạn cần khoảng 2 kg gạo cum để làm bánh chưng đen.
• Đậu xanh: Đậu xanh được dùng để làm nhân bánh chưng đen, tạo ra lớp nhân mềm, mịn và thơm. Bạn cần khoảng 500 g đậu xanh để làm bánh chưng đen.
• Thịt lợn: Thịt lợn giúp tăng thêm hương vị và độ ngon cho bánh. Bạn cần khoảng 300 g thịt lợn để làm bánh chưng đen.
• Lá dong: Là loại lá quen thuộc dùng để gói bánh chưng, vì nó có thể chịu được nhiệt độ cao khi nấu bánh, và có thể tạo ra màu đẹp cho bánh. Bạn cần khoảng 40-50 lá dong để làm bánh chưng đen.
• Dây gói bánh: Với bánh chưng thì day gói thường làm bằng nạt tre. Dây gói bánh được dùng để buộc bánh,giữ cho bánh không bị rơi ra khi nấu.
• Muối, hành khô, tiêu, dầu ăn: là những gia vị cần thiết để nêm nếm cho nhân bánh chưng đen, giúp tăng thêm hương vị và độ ngon cho bánh. Bạn cần khoảng 1-2 muỗng cà phê muối, 2-3 tép hành khô, 1/2 muỗng cà phê tiêu và 2-3 muỗng canh dầu ăn để làm.
• Cây muối hoặc cây núc nác: là những loại cây có màu trắng hoặc vàng, được dùng để tạo màu đen cho gạo.

Cách làm bánh chưng đen

Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ nguyên liệu, bạn có thể bắt đầu gói bánh chưng đen theo các bước sau:

• Bước 1: Ngâm gạo cum trong nước lạnh khoảng 6-8 tiếng, để gạo nở và mềm. Sau đó, vớt gạo ra và để ráo nước. Cây muối cắt bỏ vỏ đốt thành than, nghiền nhỏ bỏ đi tạp chất. Sau đó trộn với gạo đã vo sạch tạo thành màu đen ánh.
• Bước 2: Ngâm đậu xanh trong nước lạnh khoảng 2-3 tiếng, để đậu nở và mềm. Sau đó, vớt đậu ra và để ráo nước.
• Bước 3: Luộc đậu xanh trong nồi nước sôi khoảng 15-20 phút, cho đến khi đậu chín và có thể nghiền được. Sau đó, vớt đậu ra và để nguội.
• Bước 4: Nghiền đậu xanh thành hỗn hợp mịn, và nêm nếm với muối, hành khô, tiêu và dầu ăn. Trộn đều cho đến khi có được một lớp nhân bánh chưng đen thơm và ngon.
• Bước 5: Ngâm lá dong trong nước nóng khoảng 10-15 phút, để lá mềm và dễ gập. Sau đó, vớt lá ra và để ráo nước và dùng khăn sạch lau khô.
• Bước 6: Khi gói lấy một lá dong, gập đôi theo chiều dọc, và đặt lên một cái khay hoặc một bề mặt phẳng. Lấy một lá dong khác, gập đôi theo chiều ngang, và đặt lên lá dong đầu tiên, tạo thành một cái khung hình vuông. Lặp lại với hai lá dong nữa, để tạo thành một cái khung hình vuông gồm bốn lớp lá dong. Bạn cũng có thể gói theo hình tròn bằng cách gói dọc theo chiều dài 2 lá.

• Bước 7: Lấy một nắm gạo cum, và đặt vào giữa cái khung hình vuông. Làm cho gạo cum phẳng và đều, và để lại một khoảng trống ở giữa. Lấy một muỗng nhân đậu xanh, và đặt vào khoảng trống ở giữa gạo cum, sau đó cho thêm thịt lợn. Lấy thêm một nắm gạo cum, và đặt lên trên nhân đậu xanh, che kín nhân và tạo thành một lớp gạo cum dày.
• Bước 8: Gập các góc của các lá dong vào trong, và buộc chặt bằng dây gói bánh. Làm cho bánh chưng đen có hình dạng hình vuông đều và chắc chắn. Lặp lại với các nguyên liệu còn lại, cho đến khi có được số lượng bánh chưng đen mong muốn.

Cách nấu bánh chưng đen

Sau khi đã gói xong, bạn có thể bắt đầu nấu bánh theo các bước sau:

• Bước 1: Lấy một nồi lớn, đổ đầy nước và đun sôi. Sau đó, cho bánh vào nồi, để bánh chìm hoàn toàn trong nước. Bạn cần khoảng 10-12 lít nước để nấu bánh.
• Bước 2: Nấu bánh chưng đen trong nồi nước sôi trong khoảng 10-12 tiếng, cho đến khi bánh chín và có màu đen đều. Bạn cần thường xuyên thêm nước sôi vào nồi, để đảm bảo bánh luôn được ngập trong nước. Thỉnh thoảng cũng cần xoay bánh một vài lần, để bánh được nấu đều.
• Bước 3: Sau khi nấu xong, vớt bánh ra khỏi nồi và để nguội. Khi ăn thì cắt dây gói bánh và bóc lá dong ra khỏi bánh. Bạn sẽ thấy bánh chưng đen có màu đen bóng, rất bắt mắt và hấp dẫn.

Hương vị bánh chưng đen

Bánh chưng đen có hương vị đặc biệt, khác biệt với bánh chưng truyền thống. Bánh có vị ngọt, béo và thơm của gạo cum, đậu xanh và thịt lợn. . Bánh chưng đen có thể ăn kèm với dưa muối, hành muối cho đỡ ngán, hoặc ăn riêng lẻ.

Kết luận

Bánh chưng đen là một món ăn truyền thống của dân tộc Tày, được dùng trong các dịp lễ hội, đặc biệt là Tết cổ truyền. Cách làm bánh chưng đen thường được làm từ gạo cum, đậu xanh, thịt lợn và lá dong, và nấu trong nồi nước sôi trong khoảng 10-12 tiếng. Bánh chưng đen có màu đen, hình vuông hoặc tròn, và hương vị đặc sắc. Bánh chưng đen mang nhiều ý nghĩa về văn hóa, lịch sử và tín ngưỡng của dân tộc Tày, và thể hiện sự khéo léo, đảm đang của người phụ nữ dân tộc Tày. Đây là một món ăn độc đáo và hấp dẫn, mà bạn nên thử một lần trong đời.

Tìm hiểu về đặc sản Tây bắc nổi tiếng, món ngon khó cưỡng từ trâu, lợn gác bếp Huho

Thịt trâu gác bếp Huho