Món pịa tây bắc một đặc sản độc đáo

Món pịa tây bắc là một trong những món ăn truyền thống của người dân tộc Thái ở vùng cao Tây Bắc Việt Nam. Đây là một món ăn độc đáo, được làm từ chất dịch ruột non của các loài động vật ăn cỏ như trâu, bò, dê…

Món pịa tây bắc không chỉ có hương vị đặc trưng riêng, mà còn có nhiều giá trị dinh dưỡng và lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, không phải ai cũng dám thử món ăn này vì nó có vị đắng đặc trưng và cách chế biến khá kỳ công. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu cho bạn về món pịa tây bắc, nguồn gốc, nguyên liệu, cách làm, và những lưu ý khi ăn. Hãy cùng Huho khám phá món ăn đặc biệt này nhé!

Pịa tây bắc là món gì?

Tây Bắc không chỉ nổi tiếng về thịt trâu gác bếp mà còn có một món ăn khác đó là pịa. Pịa tây bắc là một dạng canh, còn được gọi là nậm pịa hay nặm pịa. Theo tiếng Thái, “nậm” có nghĩa là “nước”, còn “pịa” là thứ sền sệt trong ruột non của động vật, hay còn gọi là phân non. Pịa tây bắc được làm từ phần pịa ngon nhất, lấy từ đoạn ruột non có chất dịch của các loài động vật ăn cỏ. Tùy vào loài động vật mà ta có pịa trâu, pịa bò, pịa dê… Pịa được ninh nhừ với nội tạng, sụn, thịt, tiết… của động vật, cùng với các loại gia vị đặc trưng của núi rừng như mắc khén, hạt dổi, lá chanh, ớt tươi, rau thơm… Pịa tây bắc có vị đắng đặc trưng, nhưng khi ăn quen lại thấy rất ngon và hấp dẫn.

Nguyên liệu để làm pịa tây bắc

Để làm pịa tây bắc, bạn cần chuẩn bị những nguyên liệu sau:

• Pịa: là phần chất dịch trong ruột non của động vật ăn cỏ, bạn có thể chọn loại động vật mà bạn thích, như trâu, bò, dê… Bạn nên chọn phần pịa ngon nhất, lấy từ đoạn ruột non có chất dịch ngon nhất. Thông thường cần khoảng 1 kg pịa cho mỗi nồi canh.
• Nội tạng, sụn, thịt, tiết: là các phần khác của động vật, bạn cũng có thể chọn loại động vật mà bạn thích. Bạn nên chọn những phần có nhiều mỡ và thịt, như bạc nhạc, đuôi, lục phủ ngũ tạng… Sẽ cần khoảng 2 kg các phần này cho mỗi nồi canh.
• Gia vị: bao gồm mắc khén, hạt dổi, lá chanh, ớt tươi, rau thơm, tỏi, hành, muối,… Bạn có thể điều chỉnh lượng gia vị theo khẩu vị của mình, nhưng nên nhớ rằng pịa tây bắc có vị đắng đặc trưng, nên không nên quá mặn hay ngọt. Bạn cần khoảng 100 g mỗi loại gia vị cho mỗi nồi canh.

Cách làm pịa tây bắc

Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ nguyên liệu, bạn có thể bắt đầu làm pịa tây bắc theo các bước sau:

• Bước 1: Rửa sạch pịa và các phần nội tạng, sụn, thịt, tiết… của động vật. Bạn nên rửa kỹ để loại bỏ mùi hôi và các tạp chất. Sau đó, bạn cắt nhỏ các phần này thành miếng vừa ăn. Phần pịa chỉ lọc lấy phần nước dịch bỏ phần bã.
• Bước 2: Xào thơm các phần nội tạng với gừng, tỏi.. sau đó cho pịa và các phần nội tạng, sụn, thịt, tiết… vào nồi, đổ nước đầy nồi và đun sôi. Khi nước sôi, bạn hớt bọt và vớt bỏ các phần bẩn. Sau đó, bạn giảm lửa và ninh nhừ cho đến khi các phần này mềm và sền sệt. Bạn nên ninh trong khoảng 3-4 tiếng để cho pịa và các phần khác ngấm đều gia vị và có độ ngọt tự nhiên.
• Bước 3: Trong khi ninh pịa, bạn chuẩn bị các loại gia vị. Bạn băm nhỏ tỏi, hành, ớt tươi, rau thơm… Bạn rang khô mắc khén và giã nhỏ. Lá chanh có thể cắt nhỏ hoặc để nguyên. Tiếp đến trộn đều các loại gia vị này với pịa trong một bát lớn. Bạn nêm nếm cho vừa ăn, không quá mặn hay ngọt.
• Bước 4: Khi pịa và các phần nội tạng, sụn, thịt, tiết… đã ninh xong, bạn cho hỗn hợp gia vị và pịa vào nồi, khuấy đều và đun sôi lại. Để lửa nhỏ và ninh thêm khoảng 15-20 phút cho cho pịa và các phần khác ngấm đều gia vị và có mùi thơm. Bạn nên thường xuyên khuấy nồi để tránh bị dính và cháy.
• Bước 5: Sau khi ninh xong, bạn tắt bếp và múc pịa tây bắc ra bát lớn, trang trí với rau thơm và ớt tươi. Khi ăn ban đầu sẽ thấy hơi đắng một chút nhưng sau đó bạn sẽ cảm nhận được hương vị độc đáo và đậm đà của món ăn này.

Giá trị dinh dưỡng của pịa tây bắc

Pịa tây bắc không chỉ là một món ăn ngon, mà còn là một món ăn bổ dưỡng. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, pịa tây bắc có nhiều chất dinh dưỡng như protein, chất béo, vitamin, khoáng chất… Các chất dinh dưỡng này giúp cung cấp năng lượng, tăng cường sức đề kháng, bảo vệ sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật. Một số chất dinh dưỡng chính trong pịa tây bắc là:

• Protein: là chất xây dựng cơ thể, giúp tăng trưởng và phục hồi các mô và tế bào. Protein cũng tham gia vào nhiều quá trình sinh lý như miễn dịch, chuyển hóa, vận chuyển chất… Pịa tây bắc có nhiều protein từ các phần nội tạng, sụn, thịt, tiết… của động vật. Một bát pịa tây bắc có thể cung cấp khoảng 20-30 g protein, chiếm khoảng 40-60% nhu cầu protein mỗi ngày của người trưởng thành.
• Chất béo: là nguồn năng lượng dự trữ, giúp duy trì nhiệt độ cơ thể, bảo vệ các cơ quan nội tạng, hỗ trợ hấp thụ vitamin tan trong mỡ… Pịa tây bắc có nhiều chất béo từ các phần có nhiều mỡ của động vật, như bạc nhạc, đuôi, lục phủ ngũ tạng… Một bát pịa tây bắc có thể cung cấp khoảng 15-25 g chất béo, chiếm khoảng 25-40% nhu cầu chất béo mỗi ngày của người trưởng thành.
• Vitamin: là nhóm chất hữu cơ, giúp điều hòa các quá trình chuyển hóa, tăng cường miễn dịch, bảo vệ tế bào khỏi gốc tự do, duy trì chức năng của các cơ quan… Pịa tây bắc có nhiều vitamin từ các loại gia vị và rau thơm, như vitamin C, vitamin A, vitamin B, vitamin K… Một bát pịa tây bắc có thể cung cấp khoảng 50-100% nhu cầu vitamin mỗi ngày của người trưởng thành, tùy thuộc vào loại vitamin.
• Khoáng chất: là nhóm chất vô cơ, giúp duy trì cân bằng điện giải, tham gia vào cấu trúc xương, răng, tóc, móng, hỗ trợ hoạt động của các enzyme, hormone, thần kinh… Pịa tây bắc có nhiều khoáng chất từ các phần nội tạng, sụn, thịt, tiết… của động vật, như canxi, sắt, kẽm, magiê, phốt pho… Một bát pịa tây bắc có thể cung cấp khoảng 20-50% nhu cầu khoáng chất mỗi ngày của người trưởng thành, tùy thuộc vào loại khoáng chất.

Lợi ích của món pịa tây bắc

Ngoài việc cung cấp nhiều chất dinh dưỡng, pịa tây bắc còn có nhiều lợi ích cho sức khỏe, như:

• Giúp tăng cường sức đề kháng: pịa tây bắc có nhiều protein, vitamin và khoáng chất, giúp tăng cường hệ miễn dịch, phòng ngừa và chống lại các bệnh nhiễm trùng, viêm nhiễm, cảm cúm, sốt rét…
• Giúp bồi bổ cơ thể: pịa tây bắc có nhiều chất béo, giúp bổ sung năng lượng, tăng cân, tăng sức mạnh và sức bền cho cơ thể. Đây là món ăn lý tưởng cho những người suy nhược, gầy yếu, thiếu máu, mệt mỏi…
• Giúp hỗ trợ tiêu hóa: pịa tây bắc có nhiều chất dịch trong ruột non, giúp kích thích tiết dịch vị, tăng cường chức năng tiêu hóa, giải quyết các vấn đề về đầy hơi, khó tiêu, táo bón…
• Giúp làm đẹp da: pịa tây bắc có nhiều vitamin và khoáng chất, giúp bảo vệ da khỏi gốc tự do, ngăn ngừa lão hóa, nám, tàn nhang, mụn trứng cá, làm da sáng mịn, căng mướt…

Lưu ý khi ăn pịa tây bắc

Pịa tây bắc là một món ăn ngon và bổ dưỡng, nhưng cũng có một số lưu ý khi ăn, như:

• Không nên ăn quá nhiều: pịa tây bắc có nhiều chất béo và protein, nếu ăn quá nhiều có thể gây ra các vấn đề về gan, mật, thận, tim mạch, huyết áp, cholesterol, gout…
• Không nên ăn khi đang bị bệnh: pịa tây bắc có vị đắng đặc trưng, nếu ăn khi đang bị bệnh có thể gây ra các phản ứng không mong muốn, như buồn nôn, nôn mửa, đau bụng, tiêu chảy, dị ứng…
• Không nên ăn với các loại thức uống có cồn: pịa tây bắc có nhiều chất dịch trong ruột non, nếu ăn với các loại thức uống có cồn có thể gây ra các biến chứng như ngộ độc, viêm ruột, viêm gan, xơ gan…

Như vậy là bạn đã có cái nhìn về món nậm pịa Tây Bắc đặc trưng. Theo đánh giá của những người đã ăn thì món ăn này khá ngon không như nhận định và nỗi sợ ban đầu của nhiều người.