Chẳm chéo khô là gì?

 Chẳm chéo khô là một loại gia vị truyền thống của người Thái, được sử dụng để chấm với các món ăn như xôi, cơm, mì, thịt, cá hay rau sống. So với chẩm chéo tươi, chẳm chéo khô có thể được bảo quản lâu hơn và tiện lợi hơn trong việc sử dụng.

Để làm chẳm chéo khô, người ta phải sử dụng muối bột canh làm nguyên liệu chính. Muối bột canh được xay nhuyễn và trộn đều với ớt bột, tỏi băm nhỏ, gừng và sả. Tất cả các nguyên liệu này sẽ được hòa quyện lại để tạo ra hương vị đặc trưng của chẩm chéo. Tuy nhiên, để chẩm chéo có hương vị đậm đà và đặc trưng, mắc khén là một nguyên liệu không thể thiếu. Mắc khén có tác dụng làm tăng hương vị của chẳm chéo và cũng làm cho chẳm chéo khô có màu vàng óng đặc trưng.

Sau khi trộn đều các nguyên liệu, chẳm chéo sẽ được phơi khô ngoài trời hoặc trong lò sấy. Quá trình phơi khô này giúp cho chẳm chéo trở nên sạch sẽ, khô ráo và giữ được hương vị của các nguyên liệu trong chẩm chéo. Chẳm chéo được đóng gói và bảo quản trong các lọ hoặc hộp kín để giữ được hương vị và bảo quản trong thời gian dài. Thời gian bảo quản của chẳm chéo khô là khoảng 5-6 tháng, tùy thuộc vào cách bảo quản và điều kiện môi trường.

Ngoài việc được sử dụng để chấm với các món ăn, chẳm chéo còn có tác dụng trong việc giúp tiêu hóa và làm giảm cảm giác đầy bụng. Do đó, chẳm chéo cũng được sử dụng như một loại thảo dược trong y học dân gian của người Thái.Với hương vị đặc trưng và tác dụng tốt cho sức khỏe, chẳm chéo khô đã trở thành một trong những sản phẩm ẩm thực nổi tiếng của người Thái và được yêu thích rộng rãi trong cộng đồng ẩm thực Việt Nam.

Chẳm chéo khô ăn với món gì ngon nhất?.

Nếu đã từng thưởng thức những món ăn đặc sản của vùng núi Tây Bắc, bạn sẽ thấy hầu hết các món đó đều được dùng chung với một thức chấm hết sức đặc biệt. Chẩm chéo từ lâu đã trở thành thứ gia vị truyền thống của đồng bào nơi đây và không thể thiếu trong các bữa ăn hàng ngày. Chẩm chéo còn được chia làm 2 loại là chẳm chéo khô và chẩm chéo ướt. Mỗi loại sẽ đem đến cho ta một hương vị đặc sắc riêng. Món ăn nào được chấm với chẳm chéo khô cũng đều ngon “nhức nách”. Nếu ở miền xuôi ăn xôi chấm với muối vừng thì lên Tây Bắc bạn sẽ thưởng thức xôi với chẳm chéo khô. Thức chấm đơn giản, dân dã nhưng hương vị thì lại vô cùng khó quên.

Chẩm chéo chấm quả chua.

Trái cây mà chấm với chẳm chéo khô thì còn gì tuyệt vời bằng. Chẳm chéo được ăn chung với nhót chua hoặc một số loại trái cây còn xanh như: xoài, mơ, mận chưa chín,… thì ngon hết nấc, vị cay thơm của chẳm chéo khô lấn át vị chua của trái cây. Ai là tín đồ của quả chua chắc chắn sẽ rất thích sự kết hợp này.

Chẩm chéo chấm các món nướng.

Chẳm chéo khô là loại gia vị chấm quan trọng tạo nên hương vị đặc trưng cho các món nướng của đồng bào miền núi Tây Bắc, ví dụ như: thịt trâu gác bếp, cá nướng, gà nướng mắc khén,… Thức chấm đặc biệt sẽ giúp các món nướng thơm ngon và đậm vị hơn.

Chẩm chéo chấm các món luộc.

Chẩm chéo khô cực kỳ hợp với các món luộc. Thay vì sử dụng nước mắm tỏi ớt để chấm thịt luộc, rau luộc… thì bạn có thể thay thế bằng chẳm chéo khô. Đảm bảo sự kết hợp này sẽ đem đến cho bạn một hương vị mới lạ nhưng siêu cuốn hút. Miếng thịt béo ngậy chấm với chẳm chéo cay cay quả thực rất tuyệt vời.

Cách làm chẳm chéo khô chuẩn vị Tây Bắc.

Có nhiều cách khác nhau để chế biến thức chấm hảo hạng có tên chẳm chéo khô Tây Bắc, tùy thuộc vào từng dân tộc hay món ăn cùng. Dưới đây là công thức làm chẳm chéo khô đúng chuẩn Tây Bắc của người dân bản địa.
Chuẩn bị nguyên liệu làm chẳm chéo:
– Hạt mắc khén: 100gr
– Hạt dổi: 100gr
– Rau bạc hà (Húng lủi):1 mớ
– Rau mùi (ngò rí): 1 mớ
– Rau mùi tàu (ngò gai): 1 mớ
– Lá chanh: 2-3 lá
– Gừng, ớt tươi, tỏi, sả: mỗi loại 1 củ
– Muối hạt to rang khô: 1000gr

Sơ chế nguyên liệu
– Hạt mắc khén và hạt dổi: Đây là 2 nguyên liệu không thể thiếu trong món ăn và có cách sơ chế giống nhau. Ban đầu bạn cho một lượng hạt mắc khén/hạt dổi vừa đủ ăn đem đi nướng hoặc rang trên chảo nóng khoảng 2-3 phút. Đến khi bạn ngửi thấy mùi thơm bốc lên, rang chín tới thì bỏ ra luôn, đem đi giã nhỏ bằng cối.

Bạn có thể mua bột hạt dổi mắc khén làm sẵn hoặc mua nguyên hạt dổi mắc khén đã được sao khô ở ngoài chợ về giã nhuyễn.

– Các loại rau thơm, lá chanh đem đi nhặt và rửa bằng nước sạch.

– Gừng bóc vỏ và cắt lát nhỏ: Gừng chỉ dùng 1 lát nhỏ vì nhiều quá sẽ át hết mùi thơm của các gia vị còn lại.

– Tỏi và sả bóc vỏ nhưng sả chỉ lấy phần non.

– Ớt tươi đem đi rửa sạch, nướng qua lửa cho héo một chút để giảm vị cay, tăng gấp đôi độ thơm.

Sau khi sơ chế xong nguyên liệu, tiếp theo là quá trình chế biến chẩm chéo.

– Bước 1: Bạn cho hạt dổi và hạt mắc khén vào cối giã đều cho đến khi nhỏ như bột. Sau đó, bạn cho ớt bột, gừng bột, tỏi và sả vào cùng giã đều đến khi tất cả thành một hỗn hợp mịn.

– Bước 2: Pha chế chẩm chéo

Cho hỗn hợp gia vị vừa giã vào tô, cho thêm muối và đường tùy khẩu vị của mỗi người. Trộn đều cho đến khi gia vị tan đều và hỗn hợp có màu đỏ nhạt đặc trưng của chẩm chéo.

– Bước 3: Bảo quản

Đổ hỗn hợp vào hộp hoặc lọ kín, bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát. Chẩm chéo khô có thể sử dụng được trong thời gian khá dài, khoảng 5-6 tháng vẫn còn nguyên hương vị.

Ngoài chẳm chéo khô thì chẳm chéo dạng sốt cũng đang rất hot trong thời gian gần đây, đặc biệt là chẳm chéo nhà HUHO, rất đáng để trải nghiệm!