Củ sâm đất rừng – Thần dược bảo vệ sức khỏe

Củ sâm đất rừng là một loại cây thân thảo, có nguồn gốc từ châu Mỹ, được nhập cư vào Việt Nam cách đây hơn 100 năm. Củ sâm đất rừng có nhiều tên gọi khác nhau, như Hoàng Sin Cô, khoai sâm, địa tàng thiên hay yacon.

Củ sâm đất rừng có hình dạng trụ, màu nâu bên ngoài và màu vàng bên trong, có vị ngọt và giòn. Đây là một loại thực phẩm giàu dinh dưỡng và có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Bài viết này HUHO sẽ giới thiệu về củ sâm đất rừng, cách nhận biết, cách chế biến và các lợi ích của loại cây này.

Cách nhận biết

Củ sâm đất rừng là bộ phận của cây sâm đất, thuộc họ hoa phấn (Nyctaginaceae). Cây sâm đất có thân mềm, nhẵn, phân nhánh ngay từ phần rễ. Lá cây có màu xanh nhạt, mọc so le hai bên, có dạng hình trứng ngược hoặc hình trái xoan. Hoa cây có màu hồng, nhỏ, mọc ở ngọn thân hoặc các nhánh. Quả cây có màu đỏ nâu khi chín, bên trong chứa hạt dẹt, màu đen.

Củ sâm đất là phần rễ phình to thành củ của cây sâm đất. Mỗi củ có hình dạng trụ, kích thước không đồng đều, bao bọc bởi một lớp vỏ màu nâu. Ruột bên trong của củ có màu vàng, chứa nhiều nước. Củ sâm đất rừng có vị ngọt và giòn khi ăn.

Cách chế biến

Củ sâm đất rừng là một loại thực phẩm dễ chế biến và có thể ăn được nhiều cách. Sau khi thu hái, cần rửa sạch củ và gọt vỏ bên ngoài. Sau đó, có thể ăn sống hoặc chế biến thành các món ăn khác nhau.

Một số cách chế biến phổ biến là:

• Nấu canh: Cắt củ thành miếng vừa ăn, cho vào nồi nước sôi cùng với các loại gia vị như muối, tiêu, hành tỏi… Nấu cho đến khi củ mềm và thấm gia vị. Canh củ sâm có vị ngọt thanh, giúp thanh nhiệt và lợi tiểu.
• Luộc: Bạn luộc giống như luộc khoai lang. Luộc củ trong nước sôi khoảng 15 phút cho đến khi chín. Ăn kèm với muối ớt hoặc tương ớt. Luộc củ giúp giữ được hương vị tự nhiên của củ và không làm mất chất dinh dưỡng.
• Xào: Cắt củ thành lát mỏng hoặc hạt lựu, xào với dầu ăn, tỏi băm, hành khô, ớt băm và nước mắm. Xào cho đến khi củ chín vàng và thấm đều gia vị. Xào củ có vị ngọt, giòn và thơm, có thể ăn kèm với cơm hoặc bánh mì.
• Làm salad: Cắt củ thành sợi mỏng, trộn với các loại rau xanh như rau diếp, rau má, rau ngót… và nước sốt mayonnaise hoặc dấm đường. Salad củ sâm đất có vị chua ngọt, mát và giòn, là món ăn nhẹ và thanh mát.
• Làm nước ép: Cắt củ thành miếng nhỏ, cho vào máy xay sinh tố cùng với nước và đường. Xay nhuyễn và lọc lấy nước. Nước ép củ sâm đất rừng có vị ngọt dịu, mát lạnh và bổ dưỡng.

Các lợi ích của củ sâm đất rừng

Củ sâm đất rừng không chỉ là một loại thực phẩm ngon miệng mà còn là một loại dược liệu quý có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Theo y học cổ truyền, củ sâm đất rừng có tính bình, vị ngọt, có tác dụng hoạt huyết, giải độc, chống co giật, nhuận tràng, lợi niệu và long đờm. Theo y học hiện đại, thì nó có chứa nhiều chất dinh dưỡng như vitamin A, C, sắt, canxi, saponin, polysaccharides, fructooligosaccharides… và có các tác dụng sau:

• Giảm cholesterol máu: Củ sâm đất rừng có chứa fructooligosaccharides, một loại chất xơ hòa tan trong nước có khả năng làm giảm hàm lượng cholesterol tổng hợp và cholesterol xấu (LDL) trong máu. Điều này giúp ngăn ngừa các bệnh tim mạch và đột quỵ.
• Hỗ trợ tiêu hóa: Thành phần chứa chứa pectin, một loại chất xơ không tan trong nước có khả năng kết dính với các chất thải trong ruột và tạo thành phân mềm. Điều này giúp làm sạch ruột và ngăn ngừa táo bón. Ngoài ra, pectin còn có tác dụng kích thích vi khuẩn có lợi trong ruột phát triển và cân bằng hệ vi sinh vật. Điều này giúp cải thiện chức năng tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng.
• Kiểm soát đường huyết: Củ sâm đất rừng có chứa inulin, một loại polysaccharide không bị tiêu hóa trong ruột non mà được chuyển sang ruột già để phân hủy thành fructose. Fructose là một loại đường không gây tăng insulin trong máu và không ảnh hưởng đến chỉ số đường huyết. Điều này giúp kiểm soát lượng đường trong máu và phòng ngừa tiểu đường.
• Giảm cân: Nhờ vào thành phần chứa nhiều chất xơ và nước nhưng ít calo. Chất xơ giúp làm no lâu và ngăn ngừa tăng cân.

• Tăng cường miễn dịch: Trong củ sâm có chứa saponin, một loại hợp chất có khả năng kích thích sản sinh các tế bào miễn dịch như lymphocytes, macrophages và cytokines. Điều này giúp tăng cường khả năng phòng vệ của cơ thể trước các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus và nấm.
• Chống oxy hóa: Chứa vitamin C, một loại chất chống oxy hóa mạnh có khả năng bảo vệ các tế bào khỏi sự hư hại của các gốc tự do. Gốc tự do là những phân tử không ổn định có thể gây ra các bệnh mãn tính như ung thư, tim mạch và lão hóa. Vitamin C cũng giúp tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ quá trình tái tạo collagen, một loại protein quan trọng cho da, xương và mô liên kết.
• Bổ sung canxi: Củ sâm đất rừng có chứa canxi, một khoáng chất thiết yếu cho xương và răng. Canxi giúp duy trì độ cứng và khỏe mạnh của xương và răng, ngăn ngừa loãng xương và sâu răng. Canxi cũng có vai trò quan trọng trong quá trình co bóp cơ, truyền dẫn thần kinh và điều hòa nhịp tim.

Tóm lại

Củ sâm đất rừng là một loại cây thân thảo có nhiều giá trị dinh dưỡng và dược lý. Bạn có thể ăn được bằng nhiều cách, từ ăn sống, nấu canh, xào, làm salad cho đến làm nước ép. Củ sâm đất rừng có công dụng giảm cholesterol máu, hỗ trợ tiêu hóa, kiểm soát đường huyết, tăng cường miễn dịch, chống oxy hóa và bổ sung canxi. Đây không chỉ là một loại thực phẩm và dược liệu quý giá, mà còn được coi là thần dược bảo vệ sức khỏe người Việt. Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về củ sâm đất rừng.